Kolumbaria - od czasów starożytnych po współczesność

Nie każdy zdaje sobie sprawę z tego, że trumny – skrzynie z drewna lub metalu do pochówku zmarłych – do powszechnego użytku weszły dopiero wraz z popularyzacją wiary chrześcijańskiej. Wcześniej stosowano bogato zdobione sarkofagi, których używano do przechowywania ciała przez siedem lat. Po upływie tego czasu kości przekładano do marmurowych naczyń. Urny, czyli wazy do przechowywania prochów zmarłych były natomiast znane od zarania dziejów: na każdym kontynencie znaleźć można historyczne ślady pochówków z ich wykorzystaniem. Gdzie trzymano prochy? W niektórych krajach przechowywano je w domu, w innych – zakopywano w ziemi lub nawet rozsypywano w miejscu pamięci. W starożytnym Rzymie do przechowywania urn służyły kolumbaria – budowle cmentarne, które pełniły funkcję zbiorowego grobowca. Starożytne kolumbarium mogło pomieścić nawet kilkuset zmarłych. Zwykle były to budowle w formie prostopadłościanu, czasem przyjmowały kopulasty kształt. Nazwa „kolumbarium” oznacza w języku łacińskim „gołębnik” i nawiązuje do długich i wąskich budowli z niszami na urny.

Mniej znanym, ale używanym niekiedy określeniem do opisu ściany z urnami jest ossuarium (w uproszczonej wersji ossarium). To przede wszystkim naczynie służące do przechowywania prochów zmarłego, a w szczególności jego kości – w języku łacińskim „ossuarius” oznacza „kość”. W szerszym znaczeniu ossuaria oznaczają jednak także wolnostojące budowle na cmentarzach. Wykorzystywano jest zwłaszcza w momencie, gdy na miejscu starego cmentarza powstawał nowy i potrzebne było miejsce do pochówku ekshumowanych szczątków.

Współcześnie w wielu krajach możliwa jest kremacja zmarłych; w Polsce stanowi ona już blisko 30% pochówków. To forma szczególnie popularna w Japonii, krajach skandynawskich oraz Czechach. Ortodoksyjny judaizm, prawosławie oraz islam zabraniają kremacji. W Polsce prawnie zakazane jest rozsypywanie prochów zmarłych oraz przechowywanie urny z prochami w miejscu innym niż cmentarz. Nie każda nekropolia wyposażona jest w kolumbarium, dlatego często urny składa się w tradycyjnym grobie lub grobie urnowym o mniejszych wymiarach. Coraz więcej cmentarzy decyduje się jednak na wprowadzenie tego rozwiązania. Dlaczego?

Nowoczesne kolumbarium – dlaczego warto?

Z roku na rok możemy zaobserwować wzrost zainteresowania kremacją. Co ciekawe, decydują się na nią nie tylko bliscy zmarłej osoby - pojawia się także jako ostatnie życzenie lub zapis w testamencie. Kremacja jest tak naprawdę przyspieszeniem procesu rozkładu ciała poprzez spalenie go w specjalnym piecu kremacyjnym. Nie ujmuje to jednak w żaden sposób powagi pogrzebu – podczas ostatniego pożegnania lub mszy ciało znajduje się w trumnie, a dopiero po uroczystości następuje proces spalenia, po którym urnę z prochami umieszcza się w grobie lub kolumbarium. Warto wspomnieć, że ten rodzaj pochówku jest dużo tańszy. Oszczędzamy jednak nie tylko pieniądze, ale również miejsce na cmentarzu, co ma duże znaczenie zwłaszcza w przypadku grobów rodzinnych. Może się w nich zmieścić kilka urn, dzięki czemu cała rodzina będzie spoczywała w jednym grobowcu.

Współczesne cmentarze powstające w dużych miastach zajmują coraz większą powierzchnię, która nie jest przecież nieograniczona. Nowe nekropolie budowane są na obrzeżach, a to z kolei utrudnia dojazd. Kolumbaria stanowią doskonałe rozwiązanie tego problemu: ściana z urnami nie tylko pozwoli na zaoszczędzenie miejsca, ale również tworzy wyjątkową aranżację cmentarnej przestrzeni. Najczęściej powstaje w pobliżu cmentarnego krematorium, choć nie tylko. Systemy kolumbariowe pozwalają także na stworzenie rodzinnego, nowoczesnego i jednocześnie eleganckiego grobowca rodzinnego.

Na co zwrócić uwagę przy projektowaniu kolumbarium?

Prosta, minimalistyczna ściana na urny czy zaciszne miejsce do zadumy? Nowoczesna forma czy ponadczasowa klasyka? Jeśli chodzi o kolumbarium, projekt powinien uwzględniać zarówno względy estetyczne, jak i aranżację cmentarza. Przy tworzeniu kolumbarium najważniejszy jest jednak komfort osób odwiedzających miejsce pochówku, a zwłaszcza ich prywatność i poczucie bezpieczeństwa. Nowoczesne zespoły komponentów pozwalają na stworzenie ściany na urny idealnie wkomponowanej w krajobraz oraz na dopasowanie jej do miejscowych warunków terenowych. Stylowe, eleganckie wykończenie oraz stonowane wzornictwo w połączeniu z prostymi, klasycznymi kształtami umożliwiają zaaranżowanie przestrzeni w taki sposób, by sprzyjała ona kontemplacji.

Choć nowoczesne kolumbaria różnią się od starożytnych, ich przeznaczenie pozostało bez zmian: nadal pozostają miejscem pamięci o zmarłych, dlatego przy ich tworzeniu warto zdecydować się na najwyższą jakość zarówno materiałów, jak i wykonania.