Adwokat Adam Wojtyga wyjaśnia

Problemem tym jesienią ub. r. zajął się Rzecznik Praw Obywatelskich. W nawiązaniu do jesiennej interwencji RPO w dzisiejszym odcinku zajmiemy się tematem, który dotknął zapewne niektórych czytelników, bądź ich najbliższych czy znajomych, mających styczność z postępowaniem sądowym.

Chodzi o orzeczenie sądu w formie wyroku w sprawie karnej bądź cywilnej i możliwość jego zaskarżenia. Jeśli w danej sprawie np. karnej sąd wydaje wyrok a strona się z nim nie zgadza to może w terminie zawitym (w uproszczeniu nieprzekraczalnym) 7 dni od jego publikacji wnieść o sporządzenie i doręczenie pisemnego uzasadnienia. Następnie po otrzymaniu takiego wyroku z pisemnym uzasadnieniem mamy 14 dni, również nieprzekraczalne na wniesienie środka odwoławczego jakim jest apelacja.

I w tym momencie pojawia się duży problem o którym sygnalizował RPO i na który również w tym odcinku zwracamy uwagę. Termin na wniesienie apelacji jest za krótki, gdy uzasadnienie wyroku jest bardzo obszerne. Zgodnie z przepisami postępowania karnego – art. 423 § 1 kpk uzasadnienie wyroku powinno być sporządzone w ciągu 14 dni od daty złożenia wniosku o sporządzenie uzasadnienia, a w wypadku sporządzenia uzasadnienia z urzędu - od daty ogłoszenia wyroku; w sprawie zawiłej, w razie niemożności sporządzenia uzasadnienia w terminie, prezes sądu może przedłużyć ten termin na czas oznaczony.

Oznacza to, że Sąd może sporządzać uzasadnienie do momentu w którym uzna, że jest ono gotowe i kompletne.

Inaczej jest w przypadku samych zainteresowanych jak i ich obrońców czy pełnomocników, gdyż na odwołanie mają nieprzekraczalne 14 dni a uchybienie terminowi, którego nie da się wydłużyć żadnymi środkami prawnymi może mieć bardzo negatywne skutki. Na uwagę zasługuje tutaj przypadek dotyczący jednego z polskich sądów, którego uzasadnienie wyroku liczyło 1200 stron. Sporządzenie tego uzasadnienia trwało aż dziewięć miesięcy, a obrona na wniesienie apelacji miała tylko 14 dni. Zdaniem RPO, z którym należy się w pełni zgodzić, taki stan prawny może powodować naruszenie prawa do obrony, więc potrzebne jest przedłużenie terminu na wniesienie apelacji w postępowaniu karnym w sprawach szczególnie skomplikowanych.

O skali przykładowego problemu decyduje matematyka: 14 dni kontra 1200 stronicowy wyrok.

W związku z tym obliczyć można, że jeśli podzielimy ilość stron uzasadnienia przez ilość dni jaka nam przysługuje otrzymujemy wynik prawie 86 stron dziennie tylko pamiętajmy, że nie dotyczy to samego ich przeczytania, ale skrupulatnego przeanalizowania treści, poniesienia zarzutów i sporządzenia na piśmie apelacji na którą jest przecież 14 dni. Do wyroku dochodzi przecież analiza akt sprawy, które przy takiej obszerności wyroku mogą liczyć kilkadziesiąt bądź kilkaset tomów (a każdy tom to kilkaset kart czyli stron). Dodajmy, że o skali zawiłości sprawy nie zawsze decyduje obszerność wyroku ale również jego treść – np. 20-stronicowy wyrok może sprawić wiele problemów interpretacyjnych ze względu na skomplikowany i niecodzienny charakter sprawy.

W związku z tym moim zdaniem, problem wymaga natychmiastowych zmian legislacyjnych aby nie ucierpiało dobro Klienta. Negatywne skutki wadliwych regulacji prawnych niestety ponosi zawsze obywatel.